W niniejszej monografii podjęto próbę wskazania i przeanalizowania innowacji legislacyjnych w obrębie prawa podatkowego służących przeciwdziałaniu naruszania obowiązków podatkowych. Analiza wpływu prawa UE na kształt przepisów dotyczących poboru podatków od towarów i usług stała się przedmiotem badań, których wyniki zostały zaprezentowane w rozdziale pierwszym i drugim. Odrębnym obszarem prowadzonych badań są innowacyjne regulacje prawne dotyczące nowego modelu organizacji polskiej skarbowości, jaką od niespełna czterech lat jest Krajowa Administracja Skarbowa (KAS). Analizy zadań organów KAS dokonano na przykładzie m.in. nowych organów, jakimi są Szef KAS oraz naczelnicy urzędów celno-skarbowych, a także wpływu wykonywanych przez naczelników zadań na zakres prowadzonych nowych kontroli celno-skarbowych. Wyniki tej części badań zostały zaprezentowane w rozdziale trzecim niniejszej monografii. Bardzo ważnym elementem przeciwdziałania przez zreformowaną administrację podatkową naruszaniu przez podatników obowiązków podatkowych mających charakter instrumentalny są sankcje podatkowe. Rozważania dotyczące tego zagadnienia zostały zaprezentowane w rozdziale czwartym. Istnieją także zmiany polskiego prawa podatkowego, będące przejawem dążenia ustawodawcy do zabezpieczenia wzrostu efektywności poboru podatków dochodowych. W ramach tego obszaru badań przeanalizowano innowacje legislacyjne dotyczące rozliczania podatku dochodowego od osób prawnych. Związaną z nimi problematykę zaprezentowano w rozdziale piątym. Ostatnim obszarem prowadzonych badań objęto wynikające ze znowelizowanych przepisów prawa zasady przeciwdziałania naruszaniu obowiązków podatkowych prowadzących do wyłudzeń skarbowych lub unikania opodatkowania, których wyniki zostały zaprezentowane w rozdziale szóstym. (Fragment wprowadzenia) 2020 r. Spis treści Wprowadzenie .................................................................................................................................... 1 Rozdział I – Implementacja prawa UE w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług ............13 1.1. Implementacja przepisów zawartych w dyrektywach 2013/43/UE i 2013/42/UE ............................. 13 1.2. Implementacja wtórnego prawa Unii Europejskiej .......................................................................... 16 1.3. Wnioski ....................................................................................................................................... 19 Rozdział II – Implementacja prawa UE dotyczącego opodatkowania podatkami dochodowymi ............... 21 2.1. Implementacja przepisów zawartych w dyrektywie Rady 2014/48/UE ............................................. 21 2.2. Implementacja przepisów zawartych w rezolucji Rady z 27 czerwca 2006 r. .................................... 25 2.3. Implementacja przepisów zawartych w dyrektywie Rady (UE) 2016/1164 ........................................ 32 2.3.1. Innowacje legislacyjne dotyczące opodatkowania dochodów zagranicznej jednostki kontrolowanej ...................................................................................................................... 33 2.3.2. Innowacyjne zasady dotyczące ograniczenia wysokości odliczanych odsetek (tzw. kosztów finansowania dłużnego) ................................................................................................ 37 2.3.3. Innowacyjne zasady dotyczące ograniczania zaliczania wydatków do kosztów uzyskania przychodów ........................................................................................................................ 40 2.4. Wnioski ....................................................................................................................................... 42 Rozdział III – Analiza zasad funkcjonowania nowego modelu organizacji polskiej skarbowości .............. 49 3.1. Organy i jednostki organizacyjne Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) ....................................... 49 3.2. Rozszerzanie uprawnień organów KAS w celu zapobiegania naruszania obowiązków podatkowych ................................................................................................................... 50 3.2.1. Uprawnienia Ministra Finansów .................................................................................................. 50 3.2.2. Uprawnienia naczelników urzędów celno-skarbowych .................................................................. 51 3.2.3. Uprawnienia Szefa KAS .............................................................................................................. 54 3.3. Wnioski ........................................................................................................................................ 57 Rozdział IV – Nowe regulacje sankcyjne i rola organów KAS w procesie wymierzania sankcji .................. 61 4.1. Przejęcie kompetencji przez organy KAS od organów podatkowych w ramach procedury sankcyjnej ........................................................................................................................................... 61 4.2. Analiza sankcji podatkowych stanowiących „dodatkowe zobowiązanie podatkowe” określonych w znowelizowanych przepisach OP .................................................................................... 62 4.2.1. Zakres podmiotowy i przedmiotowy wymierzanej sankcji ............................................................. 62 4.2.2. Zasady ustalania wysokości i miarkowania sankcji podatkowych ................................................. 66 4.2.3. Zasady stosowania terminów przedawnienia prawa do wymierzenia sankcji podatkowych ............. 68 4.3. Analiza sankcji nakładanych w następstwie naruszenia obowiązku informowania o schematach podatkowych ....................................................................................................................................... 69 4.4. Analiza sankcji nakładanych w następstwie naruszenia obowiązków wynikających z ustawy o STIR ................................................................................................................................... 70 4.5. Analiza nowych przepisów sankcyjnych zawartych w ustawie o VAT ................................................ 71 4.6. Analiza sankcji karno-skarbowych określonych w znowelizowanych przepisach KKS ........................ 75 4.7. Wnioski ........................................................................................................................................ 76 Rozdział V – Nowe regulacje prawno-podatkowe służące zabezpieczeniu wzrostu efektywności poboru podatku dochodowego od osób prawnych ................................................................................. 79 5.1. Innowacje legislacyjne dotyczące uszczelniania systemu podatkowego lub stosowania preferencji podatkowych dla wybranej grupy podatników ....................................................................... 79 5.1.1. Analiza zmian dotyczących opodatkowania nierezydentów .......................................................... 79 5.1.2. Analiza zmian dotyczących określania przychodu w ramach przedmiotu opodatkowania ............... 80 5.1.3. Analiza zmian dotyczących stosowania zwolnienia podatkowego ................................................. 81 5.1.4. Analiza zmian dotyczących obowiązków ciążących na płatniku .................................................... 81 5.1.5. Analiza nowych zasad dotyczących stosowania stawek podatkowych ........................................... 82 5.2. Innowacyjne regulacje prawne dotyczące poboru tzw. minimalnego podatku dochodowego w odniesieniu do podatników posiadających nieruchomości użytkowe ................................................... 83 5.3. Innowacyjne regulacje prawne dotyczące podatkowej grupy kapitałowej (PGK) ................................ 85 5.4. Innowacyjne regulacje prawne dotyczące opodatkowania dochodów z praw własności intelektualnej ....................................................................................................................... 88 5.5. Innowacyjne regulacje prawne dotyczące opodatkowania dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych .................................................................................................. 90 5.6. Innowacyjne regulacje prawne dotyczące alternatywnego sposobu opodatkowania dochodów z emisji euroobligacji ........................................................................................................... 91 5.7. Wnioski ......................................................................................................................................... 94 Rozdział VI – Nowe zasady przeciwdziałania naruszaniu obowiązków podatkowych prowadzącemu do wyłudzeń skarbowych lub unikania opodatkowania .................................................... 97 6.1. Rozszerzenie kręgu podmiotów zobligowanych do przekazywania informacji organom KAS .............. 97 6.2. Analiza nowych zasad służących zapobieganiu wyłudzeniom skarbowym ....................................... 100 6.2.1. Innowacje legislacyjne w zakresie prawa bankowego .................................................................. 100 6.2.2. Innowacje legislacyjne w zakresie prawa podatkowego ............................................................... 101 6.3. Analiza nowych zasad służących wycofaniu się ze schematów prowadzących do unikania opodatkowania ................................................................................................................. 105 6.4. Analiza nowych zasad dotyczących informowania o schematach podatkowych ............................... 109 6.4.1. Analiza zakresu podmiotowego badanej procedury ..................................................................... 109 6.4.2. Analiza zakresu przedmiotowego badanej procedury ................................................................... 112 6.5. Wnioski ........................................................................................................................................ 116 Zakończenie ........................................................................................................................................ 121 Bibliografia .......................................................................................................................................... 131 Akty prawne ........................................................................................................................................ 133 I. Prawo polskie ................................................................................................................................... 133 II. Prawo unijne .................................................................................................................................... 135