W niniejszym opracowaniu przyjęto podział problemów społecznych na trzy grupy. Do pierwszej zaliczono problemy ograniczające lub wręcz uniemożliwiające zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, które gwarantuje egzystencję człowieka. W grupie tych problemów omówiono szczegółowo: bezrobocie, bezdomność i ubóstwo. W grupie drugiej przedstawiono problemy świadczące o problemach związanych z utratą przez człowieka poczucia sensu życia i skutkujące ucieczką od rzeczywistości w środki zmieniające świadomość. W grupie tej omówiono problematykę samobójstw i uzależnień od alkoholu, narkotyków, hazardu, telefonów komórkowych i Internetu. W trzeciej grupie znalazły się problemy społeczne, które związane są z naruszaniem norm współżycia społecznego, a więc przestępczość, handel ludźmi i problemy wykluczenia społecznego. (fragment) 2020 r. SPIS TREŚCI Wstęp .............................................................................................................................. 9 Literatura......................................................................................................................... 11 Część I Problemy społeczne skutkujące ograniczeniem lub uniemożliwieniem człowiekowi zaspokajania podstawowych potrzeb Rozdział 1. Bezrobocie .................................................................................................... 15 1.1. Uwagi wstępne.......................................................................................................... 15 1.2. Rodzaje bezrobocia................................................................................................... 18 1.3. Określanie skali bezrobocia....................................................................................... 19 1.4. Charakterystyka bezrobotnych................................................................................... 21 1.5. Skutki bezrobocia...................................................................................................... 23 Literatura......................................................................................................................... 26 Rozdział 2. Bezdomność .................................................................................................. 29 2.1. Definicje bezdomności............................................................................................... 29 2.2. Rodzaje bezdomności................................................................................................ 31 2.3. Przyczyny bezdomności............................................................................................. 35 2.4. Etapy bezdomności................................................................................................... 40 2.5. Bezdomność na przestrzeni wieków........................................................................... 41 2.6. Zapobieganie bezdomności....................................................................................... 43 2.7. Skala zjawiska.......................................................................................................... 44 2.8. Dane charakteryzujące bezdomnych.......................................................................... 45 Literatura........................................................................................................................ 50 Rozdział 3. Ubóstwo ....................................................................................................... 51 3.1. Zasięg i granice ubóstwa.......................................................................................... 53 3.2. Przyczyny ubóstwa................................................................................................... 57 Literatura........................................................................................................................ 63 Część II Problemy społeczne świadczące o problemach związanych z utratą poczucia sensu życia i działaniami prowadzącymi do ucieczki w śmierć lub zmianę stanu świadomości Rozdział 4. Samobójstwa ................................................................................................ 67 4.1. Rodzaje samobójstw................................................................................................. 67 4.2. Problem samobójstwa na przestrzeni dziejów............................................................ 69 4.3. Statystyka samobójstw............................................................................................. 71 4.4. Przyczyny samobójstw.............................................................................................. 76 Literatura........................................................................................................................ 81 Rozdział 5. Uzależnienia ................................................................................................. 83 5.1. Uzależnienie od alkoholu.......................................................................................... 84 5.1.1. Skutki alkoholizmu dla osoby uzależnionej i jej rodziny............................................ 92 5.1.2. Leczenie osób uzależnionych od alkoholu i współuzależnionych.............................. 94 5.2. Uzależnienie od narkotyków...................................................................................... 94 5.2.1. Fazy uzależnienia od narkotyków............................................................................ 98 5.2.2. Charakterystyka narkotyków................................................................................... 99 5.2.3. Stosunek młodzieży do środków psychoaktywnych.................................................. 99 5.2.4. Leczenie narkomanów........................................................................................... 103 5.3. Uzależnienia behawioralne (od czynności)................................................................. 105 5.4. Uzależnienie od hazardu........................................................................................... 105 5.4.1. Leczenie osób uzależnionych od hazardu............................................................... 109 5.5. Fonoholizm (uzależnienie od telefonu), siecioholizm (uzależnienie od internetu)......... 110 5.5.1. Leczenie uzależnienia od fonoholizmu i siecioholizmu............................................ 114 Literatura........................................................................................................................ 115 Część III Problemy społeczne związane z naruszaniem norm współżycia społecznego Rozdział 6. Przestępczość i handel ludźmi ....................................................................... 119 6.1. Uwagi wstępne......................................................................................................... 119 6.2. Przestępczość w Polsce............................................................................................ 122 6.3. Kary oraz inne środki orzeczone przez sąd za popełnione przestępstwo...................... 129 6.4. Szkody wyrządzone przestępstwami oraz koszty zwalczania i profilaktyki takiej działalności............................................................................................................ 133 6.5. Handel ludźmi i współczesne niewolnictwo................................................................ 136 Literatura......................................................................................................................... 141 Rozdział 7. Wykluczenie społeczne .................................................................................. 143 7.1. Definicja wykluczenia................................................................................................ 143 7.2. Wykluczenie obiektywne i subiektywne....................................................................... 145 7.3. Przyczyny wykluczenia społecznego.......................................................................... 147 7.4. Kategorie wykluczenia............................................................................................... 148 Literatura......................................................................................................................... 158 Zakończenie.................................................................................................................... 161 Bibliografia...................................................................................................................... 163 Spis tabel........................................................................................................................ 172