Celem niniejszego opracowania jest analiza istniejących rozwiązań ustawowych dotyczących regulacji skargi na czynności komornika. W szczególności omówione zostaną wprowadzone w ostatnim okresie przez ustawodawcę zmiany stanu prawnego. Należy się do nich odnieść w dwóch aspektach. Po pierwsze, należy przeanalizować na ile wprowadzone zmiany mogą się przyczynić do zwiększenia efektywności egzekucji sądowej, a na ile umożliwiają skuteczne blokowanie prawidłowego biegu egzekucji. Po drugie, czy wprowadzone zmiany zwiększają zakres niezbędnej ochrony podmiotom, których prawa mogą zostać naruszone na skutek nieprawidłowych działań lub zaniechań komornika sądowego. (Fragment wstępu) 2020 r. SPIS TREŚCI Wstęp ....................................................................................................................................................... 9 Rozdział 1. Umiejscowienie skargi na czynności komornika w sądowym postępowaniu egzekucyjnym........... 13 1.1. Środki zaskarżenia w postępowaniu egzekucyjnym............................................................................... 13 1.1.1. System środków zaskarżenia............................................................................................................ 13 1.1.2. Zażalenie......................................................................................................................................... 15 1.1.3. Skarga na postanowienie referendarza sądowego.............................................................................. 18 1.1.4. Zarzuty na plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji......................................................................... 20 1.1.5. Skarga na plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji przez zarząd przymusowy................................... 20 1.1.6. Środki zaskarżenia nadzwyczajne...................................................................................................... 21 1.1.7. Ogólna charakterystyka skargi na czynności komornika...................................................................... 22 1.2. Skarga na czynności komornika w systemie środków nadzoru sądu nad działalnością komornika............ 26 1.2.1. Uwagi ogólne.................................................................................................................................... 26 1.2.2. Środki nadzoru judykacyjnego stosowane na wniosek......................................................................... 29 1.2.3. Skarga na czynności komornika a środki nadzoru judykacyjnego z urzędu............................................ 31 1.2.3.1. Stan prawny obowiązujący przed 5 lutego 2005 r.............................................................................. 32 1.2.3.2. Stan prawny obowiązujący od 5 lutego 2005 r. do 8 września 2016 r.................................................. 37 1.2.3.3. Stan prawny obowiązujący od 8 września 2016 r. do 31 grudnia 2018 r.............................................. 40 1.2.3.4. Stan prawny obowiązujący po 1 stycznia 2019 r................................................................................ 42 1.2.3.5. Dopuszczalność wydawania zarządzeń w trybie art. 759 § 2 k.p.c.przy rozpoznawaniu skarg na czynności komornika.............................................................................................................................. 43 1.2.3.6. Wnioski.......................................................................................................................................... 48 1.3. Stosunek skargi na czynności komornika do powództw przeciwegzekucyjnych........................................ 48 1.3.1. Uwagi ogólne..................................................................................................................................... 48 1.3.2. Stosunek skargi na czynności komornika do powództwa opozycyjnego................................................ 49 1.3.3. Stosunek skargi na czynności komornika do powództwa ekscydencyjnego........................................... 53 Rozdział 2. Przedmiot skargi na czynności komornika................................................................................... 61 2.1. Zakres czynności komornika podlegających zaskarżeniu skargą............................................................. 61 2.1.1. Uwagi ogólne..................................................................................................................................... 61 2.1.2. Pojęcie czynności komornika w rozumieniu art. 767 § 1 k.p.c.............................................................. 64 2.1.3. Czynności komornika podjęte w toku innych postępowań cywilnych..................................................... 68 2.1.4. Przedmiot skargi na czynności komornika.......................................................................................... 70 2.1.5. Wnioski............................................................................................................................................. 72 2.2. Czynności komornika nie podlegające zaskarżeniu skargą..................................................................... 73 2.2.1. Uwagi ogólne.................................................................................................................................... 73 2.2.2. Czynności komornika, na które nie przysługuje skarga ani inny środek zaskarżenia.............................. 74 2.2.3. Czynności komornika podlegające zaskarżeniu zastrzeżeniami z art. 853 § 2 k.p.c.............................. 77 2.2.4. Czynności komornika podlegające zaskarżeniu za pomocą zarzutów przewidzianych w art. 1027 § 2 k.p.c................................................................................................................................... 82 2.2.5. Czynności komornika, które nie podlegają zaskarżeniu ze względu na brak interesu prawnego skarżącego................................................................................................................................. 85 2.3. Skarga na zaniechanie przez komornika dokonania czynności................................................................ 87 2.3.1. Zaniechanie dokonania czynności...................................................................................................... 87 2.3.2. Usuwanie zaniechań.......................................................................................................................... 91 Rozdział 3. Podmioty legitymowane do wniesienia skargi na czynności komornika........................................ 95 3.1. Uwagi ogólne....................................................................................................................................... 95 3.2. Ustawowe ograniczenia legitymacji do wniesienia skargi....................................................................... 98 3.3. Legitymacja dłużnika zajętej wierzytelności......................................................................................... 104 3.4. Legitymacja sądu oraz innych organów żądających wszczęcia egzekucji (art. 796 § 2 i 3 k.p.c.).............108 3.5. Wnioski.............................................................................................................................................. 110 Rozdział 4. Termin do wniesienia skargi na czynności komornika................................................................. 111 4.1. Uwagi ogólne...................................................................................................................................... 111 4.2. Początek biegu terminu....................................................................................................................... 114 4.3. Wyjątki od zasady przewidzianej w art. 767 § 4 k.p.c............................................................................ 118 4.4. Przywrócenie terminu.......................................................................................................................... 122 4.5. Skutki uchybienia terminu do wniesienia skargi..................................................................................... 123 Rozdział 5. Tryb wnoszenia skargi na czynności komornika oraz jej forma i treść.......................................... 133 5.1. Właściwość sądu rozpoznającego skargę............................................................................................. 133 5.2. Tryb wnoszenia skargi na czynności komornika.....................................................................................136 5.3. Forma skargi na czynności komornika.................................................................................................. 149 5.4. Treść skargi na czynności komornika................................................................................................... 153 Rozdział 6. Rozpoznanie skargi na czynności komornika............................................................................. 159 6.1. Zakres kognicji sądu........................................................................................................................... 159 6.1.1. Uwagi ogólne................................................................................................................................... 159 6.1.2. Kontrola zaskarżonej czynności lub zaniechania komornika............................................................... 160 6.1.3. Kontrola czynności komornika w trybie art. 759 § 2 k.p.c................................................................... 167 6.1.4. Rozpoznawanie innych wniosków zawartych w skardze..................................................................... 169 6.2. Wpływ skargi na bieg postępowania egzekucyjnego............................................................................. 172 6.3. Posiedzenia sądowe........................................................................................................................... 178 6.3.1. Rozpoznawanie skargi na posiedzeniu niejawnym............................................................................. 178 6.3.2. Rozpoznawanie skargi na posiedzeniu jawnym................................................................................. 179 6.3.3. Skład sądu...................................................................................................................................... 182 6.4. Rozstrzygnięcia sądu rejonowego....................................................................................................... 185 Rozdział 7. Zaskarżenie postanowień sądu rejonowego rozstrzygających skargi na czynności komornika................................................................................................................................................ 193 7.1. Uwagi ogólne..................................................................................................................................... 193 7.2. Postanowienia sądu podlegające zaskarżeniu..................................................................................... 194 7.3. Postanowienia kończące postępowanie w sprawie.............................................................................. 197 7.4. Podmioty legitymowane do wniesienia zażalenia................................................................................. 202 Literatura ................................................................................................................................................. 207