Monografia zawiera próbę wszechstronnego omówienia stadium przedparlamentarnego procesu ustawodawczego, obejmującego procedurę przygotowania rządowych projektów ustaw w Polsce. Procedura ta ulegała licznym zmianom, co wynikało głównie z braku stabilności teoretycznych koncepcji oraz doraźnie dokonywanych korekt w tym zakresie. W związku z tym opracowania zawiera nie tylko analizę dotychczasowych i obecnych regulacji prawnych, ale także charakterystykę i ocenę niezintegrowanego oraz zintegrowanego modelu rządowej legislacji. (…) Zakres chronologiczny pracy obejmuje okres od 12 marca 1989 r. do 12 listopada 2015 r., tj. od momentu powołania gabinetu Tadeusza Mazowieckiego do dymisji rządu Ewy Kopacz. (fragment) 2016 r. SPIS TREŚCI Wstęp ................................................................................................................................................... 9 Wykaz skrótów ..................................................................................................................................... 13 Rozdział 1. Inicjatywa ustawodawcza Rady Ministrów ............................................................................ 15 Rozdział 2. Zasady, tryb pracy i organizacja wewnętrzna Rady Ministrów ................................................. 25 Rozdział 3. Model niezintegrowany rządowej procedury legislacyjnej – do 2009 r. .................................... 73 3.1. Istota modelu ................................................................................................................................. 73 3.2. Tryb opracowywania rządowych projektów ustaw przez podmioty uprawnione ................................... 75 3.2.1. Planowanie prac legislacyjnych Rady Ministrów ............................................................................ 75 3.2.2. Podmioty uprawnione do opracowywania rządowych projektów ustaw ........................................... 77 3.2.3. Opracowanie projektów ustaw ...................................................................................................... 78 3.2.4. Uzasadnianie projektów ustaw (w tym sporządzanie Oceny Skutków Regulacji) .............................. 78 3.2.5. Ocena zgodności projektów ustaw z prawem Unii Europejskiej ....................................................... 85 3.2.6. Przeprowadzanie uzgodnień – uzgodnienia międzyresortowe i opiniowanie projektów ustaw .......... 87 3.2.7. Opiniowanie projektów ustaw przez Radę Legislacyjną .................................................................. 90 3.2.8. Przeprowadzanie konsultacji społecznych ..................................................................................... 91 3.2.9. Opiniowanie projektów ustaw przez Trójstronną Komisję do spraw Społeczno-Gospodarczych ......... 93 3.2.10. Opiniowanie projektów ustaw przez związki zawodowe ................................................................ 95 3.2.11. Opiniowanie projektów ustaw przez organizacje pracodawców ..................................................... 97 3.2.12. Wyjaśnianie i usuwanie rozbieżności stanowisk oraz rozstrzyganie sporów ................................... 98 3.2.13. Rozpatrywanie projektów ustaw przez Komitety Rady Ministrów ................................................... 99 3.2.14. Rozpatrywanie projektów ustaw przez Komisję Prawniczą ........................................................... 100 3.2.15. Rozpatrywanie projektów ustaw przez Radę Ministrów ................................................................ 103 3.2.16. Przekazywanie projektów ustaw do notyfikacji ............................................................................ 105 3.3. Tryb odrębny opracowywania rządowych projektów ustaw ............................................................... 108 3.4. Ocena modelu ................................................................................................................................ 111 Rozdział 4. Model zintegrowany rządowej procedury legislacyjnej (od 2009 r.) ......................................... 113 4.1. Istota modelu ................................................................................................................................. 113 4.1.1. Scedowanie obowiązku opracowywania rządowych projektów ustaw na Rządowe Centrum Legislacji ................................................................................................................................ 114 4.1.2. Dwuetapowa procedura opracowywania rządowych projektów ustaw ............................................. 114 4.2. Tryb opracowywania rządowych projektów ustaw na podstawie założeń przyjętych przez Radę Ministrów ..................................................................................................................................... 124 4.2.1. Etap I: opracowywanie projektów założeń rządowych projektów ustaw ........................................... 124 4.2.1.1. Wprowadzanie projektów założeń projektów ustaw do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów ...................................................................................................................................... 124 4.2.1.2. Uzgadnianie projektów założeń projektów ustaw: międzyresortowe, z Szefem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Rządowym Centrum Legislacji .......................................................... 131 4.2.1.3. Opiniowanie projektów założeń projektów ustaw pod względem zgodności z prawem Unii Europejskiej .................................................................................................................................... 132 4.2.1.4. Przeprowadzenie konsultacji publicznych projektów założeń projektów ustaw .............................. 133 4.2.1.5. Opiniowanie projektów założeń projektów ustaw przez Radę Legislacyjną .................................... 134 4.2.1.6. Opiniowanie projektów założeń projektów ustaw przez organy administracji rządowej lub inne organy i instytucje państwowe ......................................................................................................... 135 4.2.1.7. Opiniowanie projektów założeń projektów ustaw przez Radę Dialogu Społecznego, związki zawodowe, organizacje pracodawców ......................................................................................... 135 4.2.1.8. Opiniowanie projektów założeń projektów ustaw przez właściwą komisję wspólną ........................ 137 4.2.1.9. Opiniowanie projektów założeń projektów ustaw przez organy i instytucje Unii Europejskiej ........... 138 4.2.1.10. Organizowanie konferencji uzgodnieniowej z udziałem podmiotów publicznych (fakultatywnie) .... 138 4.2.1.11. Sporządzanie protokołu rozbieżności ......................................................................................... 140 4.2.1.12. Sporządzanie raportu z konsultacji publicznych .......................................................................... 140 4.2.1.13. Rozpatrywanie projektów założeń projektów ustaw przez właściwe komitety Rady Ministrów ........ 141 4.2.1.14. Rozpatrywanie projektów założeń projektów ustaw przez Stały Komitet Rady Ministrów ............... 144 4.2.1.15. Rozpatrywanie projektów założeń projektów ustaw przez Radę Ministrów .................................... 148 4.2.1.16. Sporządzanie ostatecznych tekstów założeń do projektów ustaw ................................................. 151 4.2.2. Etap II: opracowywanie przez Rządowe Centrum Legislacji rządowych projektów ustaw na podstawie założeń przyjętych przez Radę Ministrów .................................................................................. 152 4.2.2.1. Przekazywanie projektów ustaw opracowanych przez Rządowe Centrum Legislacji organowi wnioskującemu ......................................................................................................................... 153 4.2.2.2. Uzasadnianie projektów ustaw (w tym sporządzenie Oceny Skutków Regulacji) .............................. 153 4.2.2.3. Sporządzanie Oceny Skutków Regulacji ex post ............................................................................ 156 4.2.2.4. Kierowanie projektów ustaw do uzgodnień: międzyresortowych, z Szefem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Rządowym Centrum Legislacji ............................................................................ 157 4.2.2.5. Kierowanie projektów ustaw do konsultacji publicznych lub zaopiniowania (fakultatywne) .............. 159 4.2.2.6. Przeprowadzanie konferencji uzgodnieniowej (fakultatywne) ......................................................... 159 4.2.2.7. Rozpatrywanie projektów ustaw przez Stały Komitet Rady Ministrów .............................................. 160 4.2.2.8. Rozpatrywanie projektów ustaw przez Komisję Prawniczą (fakultatywne) ....................................... 161 4.2.2.9. Rozpatrywanie projektów ustaw przez Radę Ministrów .................................................................. 163 4.2.2.10. Przekazywanie projektów ustaw do notyfikacji ............................................................................ 163 4.3. Tryb opracowywania rządowych projektów ustaw bez założeń przyjętych przez Radę Ministrów ............ 164 4.4. Tryb odrębny opracowywania rządowych projektów ustaw ................................................................... 166 4.5. Ocena modelu ................................................................................................................................... 168 Rozdział 5. Kierunki zmian procesu ustawodawczego (postulaty de lege ferenda) ....................................... 171 Zakończenie ............................................................................................................................................ 195 Bibliografia .............................................................................................................................................. 201 Indeks ..................................................................................................................................................... 231