Książka „Kultura polityczna Polaków… Pomiędzy integracją a konfliktem” sytuuje się na drodze refleksji nad fenomenem kultury politycznej. Rozważania zawarte w części pierwszej – Podstawowe pojęcia oraz ich znaczenie i użyteczność – obejmują rekapitulację wiedzy nt. pojmowania kultury politycznej, narzędzi i dyrektyw jej badania. Część druga książki – Kultura polityczna Polaków czasu przemian – odzwierciedla próbę zastosowania owej koncepcji. Pomieszczono w niej wybór spośród artykułów i studiów opublikowanych w czasopismach naukowych oraz dziełach zbiorowych w okresie od połowy lat 90. Książkę zamykają opracowania ufundowane na greckim pojęciu kritikós wobec rezultatów aktywności środowiska naukowego, dla którego polityka jest głównym przedmiotem refleksji. (fragment) 2020 r. Spis treści Miast wstępu… .................................................................................................................................. 1 Część pierwsza Podstawowe pojęcia oraz ich znaczenie i użyteczność ........................................................................ 5 1. Kultura – pojęcie i zakres znaczeniowy ........................................................................................... 7 2. U źródeł refleksji nad kulturą polityczną ......................................................................................... 11 3. W kręgu rodzimych przemyśleń ..................................................................................................... 16 4. Almonda, Verby i Powella koncepcja kultury politycznej .................................................................. 22 5. Wątpliwości. Orientacja na realność .............................................................................................. 28 6. Wnioski dla badań kultury politycznej Polaków ............................................................................... 34 Część druga Kultura polityczna Polaków czasu przemian ....................................................................................... 45 Rozdział I. Mapa refleksji .................................................................................................................. 47 1.1. O schematach ujmowania bliskiej i dalszej przeszłości ................................................................ 47 1.1.1. Pytania nie tylko metodologicznej natury .................................................................................. 47 1.1.2. Suwerenności asymetria ujęć ................................................................................................... 51 1.1.3. Próba uporządkowania kategorii i pojęć ................................................................................... 56 1.1.4. Istota ancien régime. Polska po 1944 r. .................................................................................... 60 1.2. Stereotypy w polityce polskiej ..................................................................................................... 63 1.2.1. W kręgu inteligenckich mitów ................................................................................................... 64 1.2.2. Prasy wizja dobra publicznego ................................................................................................. 70 1.2.3. Między mitem „Solidarności” (prawicy)...................................................................................... 72 1.2.4. …a stereotypem lewicy ............................................................................................................. 75 1.2.5. Kościoła katolickiego mit cnót wszelakich ................................................................................ 78 1.3. Konserwatyzm na polskiej scenie politycznej ............................................................................... 85 1.4. Integracja versus konflikt............................................................................................................ 100 1.5. Wnioski z badań nad przeobrażeniami w Polsce. Wyzwaniadla teorii polityki i politologii? ..............115 1.5.1. Dylematy badawcze ................................................................................................................ 115 1.5.2. Próba zastosowania konceptu interdyscyplinarnego ................................................................. 119 1.5.3. Propozycja periodyzacji ........................................................................................................... 124 1.5.3.1. Sierpień 1980 – grudzień 1981 .............................................................................................. 124 1.5.3.2. Okres 1981 – 1989 ............................................................................................................... 125 1.5.3.3. Okres 1989 – 1997 (sprawa cezury końcowej – otwarta) ........................................................ 126 1.5.4. Istota i charakter zmiany politycznej w Polsce .......................................................................... 127 Rozdział II. Polityka w praktyce .......................................................................................................... 129 2.1. Kultura polityczna w Polsce czasu zmiany ................................................................................... 129 2.2. Demokracja w Polsce; szanse i zagrożenia .................................................................................. 146 2.3. Socjotechniczne aspekty uprawiania polityki w Polsce ................................................................. 165 2.4. Media. Między misją a interesem. Analiza przypadku ................................................................... 181 2.4.1. Media – czwartą władzą?......................................................................................................... 181 2.4.2. Medium – grupą interesu.......................................................................................................... 186 2.4.3. „Rzeczypospolitej” misja prawdy i wolności vs. ochrona własnych interesów .............................. 187 2.4.4. „Gazety Wyborczej” lobbying z Rywinem w tle ........................................................................... 189 2.4.5. Siła negatywnego wizerunku. Konkluzje na czasie ..................................................................... 195 2.5. Kulturowe aspekty urzędu prezydenta w RP .................................................................................. 203 2.5.1. Wojciecha Jaruzelskiego wyjście z ancien régime ...................................................................... 203 2.5.2. Zwycięstwo i porażki Lecha Wałęsy ........................................................................................... 206 2.5.3. Tryumf Aleksandra Kwaśniewskiego – na przekór „Solidarności” ................................................ 210 2.5.4. Lecha Kaczyńskiego droga od zwycięstwa do... ......................................................................... 214 2.6. Miejsce kościoła katolickiego w życiu publicznym RP ................................................................... 226 Rozdział III. Dylematy europejskich przewartościowań..........................................................................253 3.1. „Europejskość” a Polaków kultura polityczna ................................................................................ 253 3.1.1. Kulturowe właściwości Polaków ................................................................................................ 253 3.1.2. Styl uprawiania polityki ............................................................................................................. 254 3.1.3. Wpływ kościoła katolickiego na kulturę polityczną Polaków ........................................................ 259 3.1.4. Polityka zagraniczna w rydwanie ideologii i fobii ........................................................................ 264 3.2. Polityka wschodnia RP ................................................................................................................ 269 3.2.1. Uwarunkowania i efekty. Próba analizy historyczno-politologicznej. Odwracanie wektorów .......... 269 3.2.2. Porzucanie Wschodu ….............................................................................................................. 270 3.2.3. Tryumf syndromu antyrosyjskiego.............................................................................................. 272 3.2.4. …i jego wpływ na strategię w regionie ........................................................................................ 275 3.2.5. Krucjaty polskiej szansa na sukces? .......................................................................................... 278 Rozdział IV. W dyskursie naukowym .................................................................................................... 287 4.1. O dopełnienie odpowiedzi na pytanie: kim jesteś, politologu? ......................................................... 287 4.1.1. Książka nie do odłożenia na półkę ............................................................................................. 287 4.1.2. Jak to robią inni... ..................................................................................................................... 288 4.1.3. ...a formuła triumwiratu? ........................................................................................................... 290 4.1.4. Uznanie dla monografii .............................................................................................................. 291 4.1.9. Jakie „odrodzenie”? ................................................................................................................... 297 4.1.10. W zgodzie z „protokołem dyplomatycznym” .............................................................................. 301 4.2. Czy upadek politologii w Polsce? .................................................................................................. 302 4.2.1. Na początku: marketingowe przesłanie ...................................................................................... 302 4.2.2. W białej zbroi, z furią na tarczy... w totalnym ataku... .................................................................. 304 4.2.3. ...czy się okopać? ..................................................................................................................... 305 4.2.4. Trójka... kontra Czwórka ............................................................................................................ 309 Czy zakończenie? ............................................................................................................................... 315 Skorowidz .......................................................................................................................................... 317