Co nowego, a jednocześnie praktycznego znajdzie Czytelnik w tej książce? Są tu trzy wstępne, a więc ogólnie sformułowane propozycje. Pierwsza dotyczy nowej typologii umysłów, w których różny jest udział intuicji. Druga propozycja dotyczy nowych, oryginalnych testów psychologicznych do badania i diagnozowania typów umysłowości. (..) Trzecia nowość to również autorska propozycja treningu myślenia intuicyjnego. Jest to zarys metody trenowania umysłu w procesie rozwiązywania trudnych problemów, gdzie znaczącą rolę odgrywa intuicja poznawcza w interakcji z logiką. (fragment) 2019 r. Spis treści Uwagi wprowadzające.................................................................................................................9 Rozdział 1. Typy umysłu – nowe spojrzenie.................................................................................13 Uwagi wprowadzające................................................................................................................13 1.1. O typologiach ogólnych – bez uwzględniania intuicji.............................................................14 1.1.1. Zanim powstała psychologia jako samodzielna nauka........................................................14 1.1.2. Przykłady typologii naukowych..........................................................................................17 1.1.3. Przykład typologii „żargonowej”.........................................................................................19 1.2. Typologie umysłów uwzględniające intuicję...........................................................................22 1.2.1. Typologia Poincarégo........................................................................................................23 1.2.2. O typologii Junga..............................................................................................................25 Uwagi wprowadzające................................................................................................................25 1.2.2.1. Zręby jungowskiej typologii umysłu.................................................................................26 1.2.2.1.1. Intuicja w systemie funkcji psychologicznych...............................................................26 1.2.2.1.2. Jungowskie typy umysłu..............................................................................................28 1.2.2.1.3. Próba podsumowania koncepcji Junga.........................................................................31 1–1. Gdyby... .............................................................................................................................33 1.2.3. Badanie Stanisława Dobrowolskiego..................................................................................35 1.2.4. Wkład Malcolma R. Westcotta...........................................................................................36 Uwagi wstępne...........................................................................................................................36 1.2.4.1. Ogólne przybliżenie koncepcji Westcotta.........................................................................37 1.2.4.2. Znaczenie koncepcji.......................................................................................................40 1.3. Propozycja modyfikacji dotychczasowych typologii................................................................41 Wprowadzenie.............................................................................................................................41 1.3.1. Kierunki modyfikacji...........................................................................................................42 1.3.2. O wyższości typologii nieparzystych...................................................................................43 1.3.3. Ogólna prezentacja proponowanej typologii umysłów..........................................................44 1.3.4. Historyczne przykłady typów głównych...............................................................................47 1.3.4.1. Przybliżenie umysłowości logików...................................................................................47 1–2. Sokrates jako przykład typu logicznego................................................................................48 1–3. Sherlock Holmes.................................................................................................................49 1.3.4.2. Przybliżenie umysłowości intuicjonistów..........................................................................52 1–4. Adam Mickiewicz – typ skrajnego intuicjonisty......................................................................53 1–5. Ignac Semmelweis – lekarz o umyśle intuicyjnym..................................................................56 1–6. J. H. Pestalozzi jako przykład intuicyjnego pedagoga.............................................................59 1.3.4.3. Przybliżenie umysłowości typu pośredniego......................................................................60 1–7. Umysł Dmitrija Mendelejewa – więcej w nim logiki czy intuicji?...............................................60 1–8. Henry Ford – jako przedstawiciel typu umysłu pośredniego.....................................................62 1.4. Hipotezy ogólne o znaczeniu znajomości typów umysłu...........................................................64 Podsumowanie.............................................................................................................................66 Rozdział 2. Ogólna prezentacja nowych testów...............................................................................69 Wprowadzenie..............................................................................................................................69 2.1. O potrzebie nowych testów.....................................................................................................70 2.1.1. Krytyka testów w świetle teorii.............................................................................................71 2.1.2. Ograniczenia wynikające z formy testów i stosowania ich w praktyce.....................................73 2.2. Propozycja nowych testów......................................................................................................78 Uwagi wstępne.............................................................................................................................78 2–1. Główne etapy pracy nad nowymi testami................................................................................78 2.2.1. Określenia ogólne i nazwy własne........................................................................................81 2.2.1.1. Określenia rodzajowe........................................................................................................81 2.2.1.2. Przykłady nazw własnych nowych testów...........................................................................84 2.2.2. Zadania w nowych testach...................................................................................................85 2.2.3. Wskaźniki............................................................................................................................88 2.2.3.1. Wskaźniki podstawowe.....................................................................................................88 2.2.3.2. Wskaźniki poziomu i mocy umysłu....................................................................................90 Wprowadzenie..............................................................................................................................90 2.2.3.2.1. Przykłady wskaźników pojedynczych albo opartych na sumowaniu..................................92 2.2.3.2.2. Przykłady wskaźników opartych na ilorazach..................................................................94 2.2.3.2.3. Przykład rankingowego wskaźnika mocy umysłu.............................................................95 2.2.3.2.4. Wskaźnik globalny........................................................................................................101 Podsumowanie punktu 2.2.3........................................................................................................101 2.2.3.3. Kryteria wyodrębniania typów umysłu...............................................................................102 2.2.3.4. Style poznawcze – zgadujący i refleksyjny........................................................................104 2.2.3.5. Inne wskaźniki................................................................................................................105 Podsumowanie...........................................................................................................................106 Rozdział 3. O przydatności poznawczej i praktycznej nowych testów.............................................107 Wstęp.........................................................................................................................................107 3.1. O przydatności praktycznej...................................................................................................108 3.1.1. O wspomaganiu rekrutacji i selekcji....................................................................................108 3.1.2. Pomiar wyników kształcenia specjalistów...........................................................................109 3.1.3. Dobór członków zespołów..................................................................................................109 3.1.4. Dobór doradców.................................................................................................................111 3.2. Nowe testy w świetle wstępnych badań naukowych................................................................115 Uwagi wstępne............................................................................................................................115 3.2.1. Wyniki testów LIZ w porównaniu z dotychczasowymi testami...............................................116 3.2.2. Nowe dane o edukacji........................................................................................................120 3.2.2.1. Osiągnięcia dydaktyczne uczniów a ich umysły.................................................................121 3–1. Zaskakujące wyniki..............................................................................................................122 3.2.2.2. Tradycyjna edukacja rozwija głównie umysły logiczne.......................................................123 3.2.2.3. Nowe symptomy w edukacji.............................................................................................127 3.2.2.4. Typ umysłu a wybór kierunku studiów...............................................................................128 3.2.3. O potrzebie rewizji poglądów na tradycyjne typologie zawodowe..........................................129 3.2.3.1. W zawodach algorytmicznych niezbędni są intuicjoniści....................................................129 3.2.3.2. Typy umysłów w różnych specjalnościach lekarzy..............................................................131 3.2.4. Artyści typowi i nietypowi....................................................................................................132 3.2.4.1. O umysłach młodych tancerek..........................................................................................133 3.2.4.2. O artystach ściśle trzymających się algorytmów................................................................135 3.2.5. Problemy ze specyfiką zawodu menedżera...........................................................................135 Uwagi wstępne.............................................................................................................................135 3.2.5.1. O umysłach „przedsiębiorców” i „nie-przedsiębiorców”.......................................................136 3.2.5.2. Badanie menedżerów testem LIZ.......................................................................................138 3.2.5.3. Wstępne wyniki badania menedżerów nowym testem MULIZR............................................139 3.2.5.3.1. Metodologia..................................................................................................................139 3.2.5.3.2. Wyniki...........................................................................................................................140 3.2.5.3.2.1. Rozkład typów mocy umysłu w badanych grupach........................................................140 3.2.5.3.2.2. Logika i intuicja w umyśle menedżerów........................................................................142 3.2.6. Lateralizacja a myślenie intuicyjne........................................................................................143 3.2.7. Umysł a zachowania społeczne............................................................................................145 3.2.8. Zgłębianie kreatywności.......................................................................................................149 3.2.9. Inne badania........................................................................................................................150 Podsumowanie rozdziału...............................................................................................................152 Rozdział 4. O treningu myślenia intuicyjnego – zarys koncepcji.......................................................155 Wprowadzenie..............................................................................................................................155 4.1. Specyfika proponowanego treningu.........................................................................................156 4.2. Cele treningu..........................................................................................................................158 4.3. Sprawy organizacyjne.............................................................................................................160 4–1. Przykłady proponowanych zasad............................................................................................160 4.4. Czynności zasadnicze – rozwiązywanie problemów..................................................................161 4.4.1. Informacje ogólne................................................................................................................161 4.4.2. Przykłady zadań...................................................................................................................162 4.4.3. Przykład centralnego ogniwa w tym treningu.........................................................................166 4.4.3.1. Prezentacja ogólna...........................................................................................................166 4.4.3.2. O typowości opisanego przykładu......................................................................................174 4.5. Czynności pomocnicze............................................................................................................176 4.5.1. Dyskretne nakierowanie – elementy torowania......................................................................176 4–2. Władysław Kopaliński (1990) o liczbie 7.................................................................................177 4.5.2. Kultywować pytania.............................................................................................................178 4.5.3. O innych ćwiczeniach towarzyszących..................................................................................179 4–3. Paradoksy.............................................................................................................................180 4.6. Problem efektów treningu.......................................................................................................184 Uwagi końcowe.............................................................................................................................185 Zakończenie.................................................................................................................................187 Streszczenie.................................................................................................................................189 Abstract........................................................................................................................................191 Bibliografia....................................................................................................................................193